آموزش آنلاین مدارس:
آموزش آنلاین مدارس : مدرسه، مدرس، دانش آموز، هزینه ی کلاس و رفت و آمد، کیفیت نرم افزار و پلتفرم آموزشی، توانایی ارتباط برقرار کردن به صورت مجازی، آماده سازی متریال های آموزشی، ایجاد حس مسئولیت، انگیزه و علاقه در دانش آموزان، توانایی کنترل برنامه کلاسی، احساس راحتی و نبودن عوامل تنش زا، توانایی برگزاری کلاس در هر شرایطی، امکان مشاهده دوباره کلاس، نبودن عوامل پرتی حواس، نداشتن مشغولیت ذهنی در حین کلاس، داشتن تعهد، آشنایی نسبی با تکنولوژی، انجام تکالیف، برنامه ریزی منظم، میزان تعامل دانش آموزان در کلاس و … از جمله مشخصه های یک کلاس آنلاین خوب هستند که در ادامه به بررسی تعدادی از آن ها خواهیم پرداخت.
اما پیش از رسیدگی به موارد ذکر شده در بالا، به صورت مختصر، آموزش آنلاین را با آموزش حضوری یا سنتی مقایسه می کنیم. تا بهتر با تفاوت های آن ها آشنا شویم و بتوانیم مفهوم آموزش آنلاین مدارس را به صورت کامل تری درک کنیم.
آموزش آنلاین یا آموزش حضوری؟
برای درک مفهوم آموزش آنلاین مدارس بهتر است اینگونه وارد موضوع شویم که آموزش آنلاین زمانی اتفاق می افتد که شما در منزل خود پشت سیستم نشسته و با استفاده از وب منتظر شروع کلاستان هستید. بنابراین، محلی که شما در آن هستید فارغ از هر گونه عوامل ناراحت کننده و تنش زا است و با دسترسی به یک کامپیوتر و داشتن اینترنت با سرعت مناسب، می توانید به صورت مجازی و غیرفیزیکی در کلاس درس شرکت کنید. حال سوالی که پیش می آید این است که برگزاری کدام کلاس برای یک مدرس راحت تر است؟ کلاس آنلاین یا کلاس حضوری؟
احتمالا کلاس حضوری. زیرا یک مدرس باید برای برگزاری هرچه بهتر کلاس آنلاین خود نکاتی را رعایت کند، از جمله آماده سازی مطالب، ساختن پاورپوینت و ورد و … که نیاز به دانش فنی کافی دارد، توانایی ایجاد خلاقیت و انتقال مطلب- چرا که در کلاس آنلاین دیگر خبری از زبان اندام و … نیست و یک مدرس باید به ابزار بصری و صدای خود کفایت کند.
همچنین ایجاد احساس حضور در کلاس از دیگر مسائل پیچیده ی برگزاری کلاس آنلاین در مبحث آموزش آنلاین مدارس است. منظور از احساس حضور این است که مدرس باید توانایی درگیر کردن دانش آموزان خود را- که آنها را نمیبیند- با کلاس داشته باشد. و گاها به صورت سرزده از آن ها سوالی بپرسد تا از میزان توجه آن ها به کلاس آگاه شود و به نوعی فضایی را ایجاد کند تا دانش آموز خسته نشود.
علاوه بر این، مدرس باید کاملا آگاهانه با دانش آموزان خود شوخی کند زیرا در آموزش آنلاین مدارس و حین برگزاری کلاس آنلاین احساسات و تفکرات دانش آموزان را از پشت یک سیستم نمی توان درک کرد و نمی توان فهمید که آیا به احساسات آن دانش آموز لطمه وارد شده است یا خیر. بنابراین، در فضای مجازی و آموزش آنلاین به نکات و عوامل بیشتری باید توجه نمود تا همچنان بتوان کیفیت کلاس خود را حفظ کرد.
تصور کنید که مدرس در یک روز چندین کلاس داشته باشد و علاوه بر آماده سازی مطلب برای هر کلاس باید انرژی یکسان و زیادی برای همه صرف کند. همچنین، این مدرس باید پس از کلاس به بررسی پروژه های دانش آموزان بپردازد و با آن ها در گروه های مجازی همچون واتس اپ یا تلگرم در تعامل باشد و از سردردهایی که ناشی از استفاده ی زیاد از هدفون و خیره شدن به صفحه ی کامپیوتر و … است نیز رنج ببرد.
بنابراین به عنوان یک مدرس می بایست مهارت هایی را بیاموزیم تا علاوه بر راحت تر کردن کار خود، کیفیت کلاس را نیز بالا ببریم و به دانش آموزان در پیشرفت درسیشان کمک کنیم.
تعدادی از این مهارت های آموزشی عبارتند از:
- نحوه ی کار با نرم افزارهای مایکروسافت یعنی پاورپوینت، ورد و ..
- نحوه ی کار با نرم افزار فتوشاپ
- نحوه ی کار با نرم افزارهای ویرایش صدا و تصویر
- نحوه ی کار با اینترنت
- نحوه ی کار با شبکه های اجتماعی
- آشنایی با پلتفرم های برگزاری کلاس آنلاین
- آشنایی با سیستم مدیریت یادگیری
- آشنایی با سیستم های آموزش آنلاین مدارس
آموختن و دانستن نحوه ی کار با تمامی موارد بالا الزامی است. زیرا یک مدرس برای ساخت مطالب و محتوای کلاسی خود باید با نرم افزارهای ذکر شده در بالا آشنا باشد تا بتواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد. بنابراین اگر با نرم افزار های بالا و اینترنت آشنا نباشید، مدام در حین کلاس خود به مشکل برمی خورید و باعث عدم تمرکز خود و دانش آموزانتان در حین برگزاری کلاس آنلاین می شوید.
در بالا تفاوت کلاس آنلاین با یک کلاس حضوری را از دیدگاه مدرسان بررسی کردیم. اکنون به بررسی دیدگاه دانش آموزان می پردازیم که ممکن است از نظر آن ها، شرکت در کلاس آنلاین راحت تر و جذاب تر باشد. زیرا:
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس دانش آموزان در مکان راحتی حضور دارند –مثلا خانه- و در حین کلاس می توانند هر کاری کنند و خوراکی های مورد نظرشان را نیز بخورند.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس دانش آموزان زمان و و هزینه ای برای رفت و آمد صرف نخواهند کرد.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس دانش آموزان در حین سفر نیز می توانند در کلاس آنلاین شرکت کند و نیازی نیست سفر خود را لغو کنند.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس دانش آموزان از سروصدا و تمسخر، شیطنت و دیگر عادات بد هم کلاسی هایشان در امان هستند.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس دانش آموزان معمولا می توانند دوباره و دوباره کلاس های ضبط شده را ببینند.
اکنون که تفاوت های کلاس آنلاین و کلاس حضوری را برشمردیم و کلاس ها را از دیدگاه مدرسان و دانش آموزان بررسی کردیم، بهتر است تا به بررسی نکاتی بپردازیم که به ما در امر بهتر کنترل کردن یک کلاس کمک می کنند.
برای مدیریت کردن بهتر یک کلاس آنلاین به چه نکاتی باید توجه کرد؟
- در سیستم آموزش آنلاین ، نظم و انضباط. قوانینی را برای کلاس خود تعریف کرده و آن ها به دانش آموزان خود بگویید تا رعایت کنند. و در صورتی که به قوانین آموزش آنلاین مدارس پایبند نبودند، واکنش نشان بدهید تا بدانند کلاس آنلاین نیز همچون کلاس حضوری شامل بایدها و نبایدهایی است.
- انگیزه. دو نوع انگیزه وجود دارد، بیرونی و درونی. اگر به موقع و به اندازه دانش آموز خود را تشویق کنید باعث ایجاد انگیزه در وی می شوید. این نوع ایجاد انگیزه را بیرونی می نامند. و در صورتی که دانش آموز از درون به خود انگیزه دهد و خود را تشویق کند تا بیشتر تلاش کند و … انگیزه ی درونی رخ می دهد.
- احترام. اگر بین دانش آموز و مدرس احترامی وجود نداشته باشد ممکن است اصلا فرایند یادگیری شروع نشود.
شایان ذکر است که
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید علاوه بر توجه به عوامل بالا، به نکات دیگری نیز توجه کند تا از اشتباه کردن بپرهیزد و کلاس خود را با کیفیت بیشتری برگزار کند. در ادامه با هم به مطالعه آن ها خواهیم پرداخت:
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید کامپیوتر یا لپ تاپ را در اتاقی بگذارد که باعث پرتی حواس خودش یا دانش آموزانش نشود. یعنی وب کم رو به در اتاق یا محلی که دیگران در رفت و آمد هستند نباشد، دیوار پشت سر مدرس باید ساده باشد و ترجیحا کنار پنجره نباشد.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس نباید در حین تدریس با فرد دیگری در اتاق صحبت کند.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید کامل لباس بپوشد. نیم تنه ی بالا را پوشاندن کافی نیست زیرا ممکن است برای انجام کاری مجبور شود بلند شود.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید مراقب طرز صحبت کردن و لحن خود باشد زیرا برخلاف کلاس حضوری که میتوان در آن از زبان اندام برای تدریس استفاده گرفت، در کلاس آنلاین فقط از تصویر چهره و صدای خود می توانید کمک بگیرد. و دانش آموز می تواند از صدای مدرس حالت او را درک کند که مثلا لبخند میزند یا غمگین است.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید مراقب شوخی های خود باشد. بعضی از مدرس ها ممکن است از جوک های نژادی استفاده کنند که اشتباه است خصوصا در کلاس آنلاین. زیرا در این کلاس ها ممکن است دانش آموزانی از شهرهای دیگر نیز شرکت کنند.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید صبور باشد. شرکت در کلاس آنلاین مستلزم آشنایی نسبی با تکنولوژی می باشد. ولی بعضی ها کاملا با تکنولوژی غریبه هستند و ممکن است حتی مفهوم کلیک کردن را ندانند. پس در چنین مواقعی باید با صبر و مهربانی دانش آموز خود را راهنمایی کنید.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس نباید از هندزفری استفاده کند زیرا نیاز به تنظیم و جابجا کردن مدام دارد که باعث پرتی حواس دانش آموزان می شود. بهتر است از هدفون استفاده شود که نیازی به دستکاری کردن ندارد.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید قبل از شروع کلاس، دانش آموزان خود را با محیط کلاس آنلاین آشنا کند تا تایم کلاس صرف رفع اشکال فنی نشود. همچنین، در بسیاری از کلاس ها نیاز به تعامل دو طرفه است و مواقعی که نیاز به حضور یا صحبت مدرس نیست، بهتر است که مدرس تصویر و میکروفون خود را قطع کرده و فقط به دانش آموزان توجه کرده و گوش دهد.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید فایل های مورد نیاز خود را از قبل آماده کرده باشد نه اینکه تازه در کلاس به یاد بیاورد و مشغول آماده سازی شود.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس در حین کلاس آنلاین نباید از گوشی خود استفاده کند. درست است که گوشی موبایل در تصویر معلوم نیست ولی دانش آموزان متوجه می شوند. دانش آموزان انتظار دارند که معلم صددرصد در کلاس حضور داشته باشد و به آن ها توجه کند.
- در سیستم آموزش آنلاین مدارس ، مدرس باید برای خود یک بک آپ اینترنت تهیه کند تا در صورت احتمالی قطع اینترنت بتواند از بک آپ خود استفاده کند و کلاس را بدون مشکلی ادامه دهد.
نکات و مواردی که در بالا در مورد آموزش مدارس ذکر کردیم معمولا توسط مدرسان نادیده گرفته می شوند زیرا به چشم نمی آیند. اما رعایت همین نکات ریز باعث تغییر و تحول در کیفیت کلاس آنلاین مدرسان خواهد شد و در نتیجه دانش آموزان را نیز به خود و کلاس آنلاین علاقمند خواهند ساخت.
آموزش آنلاین مدارس
همانطور که فریلنسرها به تنهایی کلاس های آنلاین برگزار می کنند و باعث تشویق معلم ها به این کار می شوند، بعضی از مدارس نیز تصمیم گرفته اند که به جای برگزاری چند کلاس آنلاین، تمامی کلاس های خود را به صورت مجازی و آنلاین برگزار کنند. البته از اینکه ویروس کرونا نیز مدارس را به سمت ” آموزش آنلاین مدارس ” را سوق داده است نباید غافل شد.
به طور مختصر، ” آموزش آنلاین مدارس ” یعنی شرکت کردن دانش آموزان در کلاس های مجازی و آنلاین با استفاده از کامپیوتر و اینترنت. که در چنین شرایطی بجای اینکه آموزش فیزیکی باشد، غیر حضوری و غیر فیزیکی است و از محیط فیزیکی مدرسه و کلاس ها و صندلی و … خبری نیست. کلاس ها با همان معلم ها و همان مدرسه برگزار می شوند لکن هر دانش آموز و مدرس در محیط خانه ی خود حضور دارد و دور از دیگران به تحصیل و یادگیری می پردازد. البته ممکن است نحوه ی تدریس و مدل های آموزشی در آموزش آنلاین مدارس اندکی دستخوش تغییر شده باشند ولی اساس و پایه آموزش آنلاین مدارس همچون همان آموزش سنتی یا حضوری مدارس است.
معایب آموزش آنلاین مدارس
- امکان وجود محدودیت در تعامل مدرس با دانش آموزان یا دانش آموزان با یکدیگر در مقایسه با آموزش سنتی
- امکان عدم توانمندی مدرس برای کنترل کلاس
- امکان عدم رشد به دلیل تغییر محل آموزش
- نداشتن دسترسی به اینترنت یا کامپیوتر
مزایای آموزش آنلاین مدارس
- عدم وجود محدودیت جغرافیایی
- پیگیری 24 ساعته دانش آموزان در شبکه های اجتماعی یا در دسترس بودن 24 ساعته مدرس
- احساس راحتی دانش آموزان به دلیل بودن در فضای آشنای خانه
- صرفه جویی در وقت و هزینه ها
- آشنایی با تکنولوژی، اینترنت و چند نرم افزار لازم
آیا در آموزش آنلاین مدارس امکان یادگیری موثرتر نسبت به آموزش سنتی وجود دارد؟
بله. زیرا عوامل پرتی حواس و عوامل تنش زا کمتر هستند و دانش آموز می تواند در محیطی که دوست دارد به نحصیل و یادگیری بپردازد. و برعکس کلاس حضوری که ممکن است شامل عوامل استرس زا یا تمسخر و … باشد، آموزش آنلاین مدارس هیچ کدام را ندارند و دانش آموز این توانمندی را دارد که از حداکثر توانایی خود استفاده کند چراکه مشغولیت های ذهنی دیگری ندارد.
سخن پایانی
آموزش آنلاین یا آموزش آنلاین مدارس از کلماتی هستند که این روزها زیاد می شنویم. آموزش آنلاین که همان آموزش از راه دور است از زندگی امروزه مدرسان و دانش آموزان جدایی ناپذیر است و هر دو طرف را تحت تاثیر خود قرار داده است. با توجه به ظرفیت‌های بسیار خوبی که به واسطه حضور تکنولوژی آموزش آنلاین به وجود آمده است میتوان پیش‌بینی کرد در آینده شاهد تحولات عمده‌ای در این زمینه خواهیم بود.
